Türk atasözleri Y

• Ya evlat bir, ya ocak kör.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Ya işten artar, ya dişten.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Ya olduğun gibi görün, ya göründüğün gibi ol.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yabancı koyun kenara yatar.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yabancı koyun kenarda yatar.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yakın dost hayırsız hısımdan yeğdir.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yalancı kim? İşittiğini söyleyen.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yalancının evi yanmış, kimse inanmamış.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yalancının mumu yatsıya kadar yanar.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yalancıyı kaçtığı yere kadar kovalamalı.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yalanın kemiği yok ki boğazına bata.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yalnız kalanı kurt yer.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yalnız taş, duvar olmaz.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yalnız öküz, çifte koşulmaz.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yalnızlık, Allah'a mahsustur.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yalnızlık Hakk'a mahsustur.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yaman komşu, yaman avrat, yaman at; birinden göç, birin boşa, birin sat.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yanlış da bir nakış.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yanlış hesap Bağdat'tan döner.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yanmış harmanın öşrü alınmaz.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yanık yerin otu tez biter.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yaprağa yapış, atlas olsun; toprağa yapış, altın olsun.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yapı taşı, yapıdan kalmaz.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yar, yıkıldığı gün tozar.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yara, sıcakken sarılır.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yarım elma, gönül alma.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yarım hekim candan eder, yarım hoca dinden eder.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yarına kalan davadan korkma.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yatan öküze yem yok.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yatan ölmez, eceli yeten ölür.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yatsının faziletini güveyden sormalı.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yavaş atın çiftesi pek olur.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yavaş tükürüğün sakala zararı var.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yavuz at yemini artırır.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yavuz hırsız ev sahibini bastırır.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yaz yalan, kış gerçek.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yaz yaz gerek, kış kış.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yaza çıkardık danayı, beğenmez oldu anayı.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yazın araması, kışın taraması olmasa herkes besler mandayı.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yazın gölge hoş, kışın çuval boş.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yazın gölge kovan, kışın karın ovar.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yazın harmana sıçan öküzün kışın yemlikte ağzına gelir.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yazın yanmayan kışın ısınmaz.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yağ ile yavşan, sirke ile tavşan.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yağ yiyen köpek tüyünden belli olur.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yağmur olsa kimsenin tarlasına yağmaz.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yağmur yağsa kış değil mi? Kişi halini bilse hoş değil mi?.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yağmur yağsa kış olur.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yağmur yağsın da varsın kerpiççi ağlasın.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yağmurda düşmanın koyunu, dostun atı satılsın.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yağına kıymayan çöreğini yoz yer.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yaş kesen, baş keser.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yaş yetmiş, iş bitmiş.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yaşa yaşa, gör temaşa.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yaşı at pazarında sorarlar.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yel gelen deliği kapamalı.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yel kayadan ne koparır.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yemeyenin malını yerler.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yemeğin iyisi hazırıdır.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yenenle yanana ne dayanır!.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yengece niçin yan yan gidersin? demişler; serde kabadayılık var.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yenice eleğim, seni nerelere asayım?.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yenliceği yel atmış, götüne diken batmış.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yerdeki yüze basılmaz.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yerdiğin oğlan yer tutar.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yerin kulağı var.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yerinden oynayan yetmiş kazaya uğrar; en küçüğü ölüm.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yerine düşmeyen gelin yerine yerine, boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskir.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yerini bilmeyen, yılda bir kat urba eskitir.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yetişemediğin köyün alt tarafında yat.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yeğniyi yel alır, ağır yerinde kalır.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yigit başından devlet ırak değildir.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yiyen bilmez, doğrayan bilir.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yiğidin malı meydandadır.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yiğidin sözü, demirin kertiği.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yiğidin yiğide ekmeği ödünç, kötüye sadaka.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yiğit bin yaşar, fırsat bir düşer.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yiğit ekmeğiyle yiğit beslenir.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yiğit lakabıyla anılır.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yiğit meydanda belli olur.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yiğit yarasına yiğit katlanır.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yiğit yiğide at bağışlar.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yok büyümez, arık büyür.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yoksul ala ata binse, selam almaz.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yoktan yonga çıkmaz.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yol bilen kervana katılmaz.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yol sormakla bulunur.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yol yürümekle, borç ödemekle.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yola yoğurt dökmüş var mı?.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yolcu yolunda gerek.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yoldan giden yorulmaz.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yoldan kal, yoldaştan kalma.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yolundan giden yorulmaz.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yorgun eşeğin çüş canına minnet.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yoğun canı alınmaz.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yularsız ata binilmez.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yularsız deve yedilmez.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yumurtada kıl bitmez.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yumurtadan çıkan yine yumurta çıkarır.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yumurtlayan tavuk bağırgan olur.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yurdun otlusundan kutlusu yeğdir.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yuvayı yapan dişi kuştur.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yuyucunun hakkı eline geçsin de ölü ister cennete gitsin ister cehenneme.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yük altında ancak eşek kalır.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yük altında eşek anırmaz.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yük altında eşek kalır.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yüksek dağın başı dumanlı olur.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yürük ata kamçı olmaz.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yürük ata paha olmaz.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yüz verdik Ali'ye geldi sıçtı halıya.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yüz verme arsız olur, az verme hırsız olur.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yüz yüzden utanır.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yüzü güzel olanın huyu güzel olur.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yüzü güzele kırk günde doyulur; huyu güzele kırk yılda doyulmaz.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yıl uğursuzun.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yılan ne kadar eğri gitse deliğine doğru girer.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yılan sokan uyumuş, aç kalan uyumamış.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yılana yumuşak diye el sunma.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yılanın başı küçükken ezilir.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yılanın sevmediği ot, deliğinin ağzında biter.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yılın eksiğini nisan getirir, nisanın eksiğini yıl getirmez.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Yırtıcı kuşun ömrü az olur.^{Vikisözlüğe bağlantı}
• Ya aklın erince gücün yetecek, ya aklın ermeyecek dağda gezeceksin!
• Yabancı koyun kenarda yatar.
• Yağ yiyen köpek tüyünden belli olur.
• Yağmur olsa, el tarlasına bile yağmaz„ Kendisinden başkasına hayrı olmayanlar için aynen şöyle denilir: *Yağmur yelle, düğün elle (Fatmana Dağdaş): Yağmur yelle gelir. Sebebidir. Düğün de çevreyle, dost, akraba, komşu ile şenlenir, yakışık bulur anlamında.
• Yağmurlu gün tavuk su içmez.
• Yağmuru yel azıtır, insanı el azıtır (Fatmana Dağdaş):
• Yalancı kim? İşittiğini söyleyen.
• Yalancının mumu yatsıya kadar yanar.
• Yalanı söylemeli amma, doğru yanında titremeli (M. Baz, 22.08.02): O kadar ustalıkla yalan söylemeli ki, doğru olduğu zannedilsin.
• Yalın varsa karnına, çulun varsa sırtına.
• Yalanı söylemeli amma, doğru yanında titremeli (M. Baz, 22.08.02): O kadar ustalıkla yalan söylemeli ki, doğru olduğu zannedilsin.
• Yanan harmanın öşürü olmaz! “Yanan harmanın yerinde ne kalır?„ (Ayşe ŞENER; Akseki) atasözü ile benzer anlamda.
• Yanan harmanın yerinde ne kalır?.. “Yanan harmanın öşürü olmaz!„ (F. Dağdaş’dan) atasözü ile benzer anlamda. Olan olmuş, herşey mahvolmuş zaten (Ayşe ŞENER, Akseki-Kuyucak, 15.01.2005)!..
• Yanık yerin otu tez biter.
• Yanlış hesap Bağdat'tan döner.
• Yardımcının yardımcısı olur.
• Yarım hekim candan, yarım hoca dinden eder.
• Yaş kesen baş keser.
• Yatsan sabah olur! Ölsen ele kalır!... Çoru çocuğu olmayanlar kullanır (Ayşe ŞENER, Akseki-Kuyucak, 15.01.2005)
• Yavşak büyür bit olur, enik büyür it olur. Yöremizde bu atasözünü duymadım.
• Yavuz itin yarası eksik olmaz (1964'lü, Kırıkkale, Delice-Hacıobası köyünden Hamit Erdal'dan naklen Said Dağdaş, 10.01.2002): Çalışkan, yırtık, şımarık, yerinde duramayan kişide yara bere eksik olmaz anlamında.
• Yavuz hırsız ev sahibini bastırır.
• Yaz kadı efendi, bok bok üstüne (M. Baz, 22.08.2003)!: Sıkıntı, dert, borç üstüste gelince kullanılır.
• Yazın başı pişenin, kışın aşı pişer.
• Yazın yediğin hurmalar kışın götünü tırmalar.
• Yazın eli yaş olanın, kışın ağzı yaş olur.
• Yazın gölge hoş, kışın çuval boş (F. Dağdaş, Aralık 1979)!Zamanında çalışmamanın sonucu hüsrandır! anlamında.
• Yazın gölge kovanın, kışın unu kara olur (Demirdal, 1968, s. 571) ! Zamanında çalışmamanın sonucu hüsrandır! anlamında(Uluborlu).
• Yazın pisliği, kışa katık olur (24.9.2007, Kızılcahamam-İğneci köyünden 1953’lü Menekşe Danyıldız’dan naklen Celil Yaman, 1979’lu, Bartın-Ulus’lu)!
• Ye bir çanak. Yuğ bir çanak (F. Dağdaş, Mayıs 1980)!
• Yediğin hurmalar, götünü tırmalar. {Zamanında tatlı tatlı yaptığın (kötü) işler, günü gelir karşına çıkar anlamında. Cengiz Özdemir, 26 Nisan 2008 Antalya}
• Yedisinde ne ise yetmişinde de odur.
• Yel esmeyince çöp çıldıramaz (Demirdal, 1968, s. 571) ! İsparta-Uluborlu.
• Yel esmeyince çöp kımıldamaz!
• Yemeye hazır dayanmaz.
• Yemiş boğazı görmüş, s...mış kıçı görmüş (F. Dağdaş, Mayıs 1980)! Tertipsiz, tedbirsiz, düzensiz insanı tarif için kullanılır.
• Yeni senek suyu soğuk tutar (Fatmana Dağdaş, Aralık 1980): Cicim ayı denilen evliliğin ilk aylarında, geçimsizliğin olmadığı dönemde gelini ve onun cazibesini tarif etmek için kullanılır.

• Yenice elek duvarda gerek.
• Yenilen pehlivan, güreşe doymaz.
• Yerli tavşanı yerli tazı kapar (F. Dağdaş, Aralık 1980)!
• Yıl başına, akıl başına (Fatmana Dağdaş, 24.2.2000): İnsan yıl geçtikçe akıllanır anlamında. Yıl başına, akıl başına, ne kadar çalışsalar şimdi zor anlamaları bu konuyu.
• Yılan, çıktığı yere girer (22.9.2007, TRT-1 İftar Programından naklen Celil Yaman, 1979’lu, Bartın-Ulus’lu)!
• Yılan sokan uyumuş da, kâr eden uyumamış (F. Dağdaş, 6.5.2000):
• Yiğidi öldür; hakkını yeme.
• Yiğit evlendiği gün… Gelin sevildiği gün… At eyerlendiği gün... İt yediği gün... (Yukarı Dodurgalı pehlivan Galak Ramazan dayıdan naklen 1341'li Fatmana Dağdaş'dan naklen Said Dağdaş(1962'li), Eylül 1983).
• Yiyin! Koca öküzün karnı, otluk bozumunda doyar (25.12.2007)!
• Yokluktur insanı farıdan, ağar döner ahtını alır karıdan (F. Dağdaş, Eylül 1983!
• Yol sormakla bulunur.
• Yol üstüne bostan ekme el için, kocalıkta (ihtiyarlıkta) avrat alma el için.
• Yol yürümeyle, borç ödemeyle biter.
• Yola giden yorulmaz.
• Yolun otu kelin götü tatlı olur.
• Yolundan giden yorulmaz.
• Yolu yordamı, ormanı balta ile (Fatmana Dağdaş): Her işi usulüyle yap anlamında.
• Yolu yordamıyla, ormanı baltayla (geçersin-bitirirsin).
• Yorgandan gideceğine, urgandan gitsin ! Zarar cana gelmesin de mala gelsin! (Cincilerin Abdil’in kızı Safiye’den F. Dağdaş, 14.7.2000)!
• Yöğrük at yemini artırır.
• Yörük ne bilir bayramı, lak lak içer ayranı (F. Dağdaş, 1980).. Toplumla ilişkileri henüz yeterince olgunluk kazanmamış, gelişmekte olan kişilikleri ifadede kullanılır...
• Yuğur hamuru ekmek olsun, öğ hamuru katmer olsun... İşine özen göster! anlamında (F. Dağdaş, Mayıs 1980)....
• Yumurta ile pekmezi düşünen, boranayı yiyemez (A. Gülsoy’dan naklen Yaşar Gülsoy, 4.6.2007)!
• Yuvarlanan taş, yosun tutmaz.
• Yuvayı dişi kuş yapar (F. Dağdaş): Ailenin düzenli olarak işlemesi kadının maharetine bağlıdır anlamında. Benzer anlamda bir fikir aşağıda verilmiştir: Bugün eğer sahip olabildiğim herhangi bir değer varsa onların hepsinde bir kadının izi bulunur. Hayatı kitaplardan ve kadınlardan öğrendim (Ahmed Altan, Pazar Sohbeti, 4.6.2000, Zaman, s. 5).
• Yüksek tepelerde hem kurda hem yılana rastlanır. Birisi sürünerek, birisi uçarak ulaşmıştır (Sabiha Açar’dan (1926’lı) naklen Dr. Sadeddin Açar, 1956, Urfa-Birecik’lı,, 14.11.2007)!
• Yük altında ancak eşek (HAMAL)kalır.
• Yüz, yüzden utanır (Acıpayam-Darıveren’li Enver Oyma'dan naklen (10.4.1994)Said Dağdaş)!